Lied 375 God zij gezegend! Laat ons dank bewijzen

God zij gezegend! Laat ons dank bewijzen
Hem die met zijn drank en spijze,
ja, met zijn lichaam ons verkwikken wilde,
onze dorst en honger stilde.
Lied 375

Zoals we al eerder zagen is ook Luthers avondmaalslied ‘God zij gezegend! Laat ons dank bewijzen' een bewerking van een middeleeuws Latijns gezang. Reeds in de 15e eeuw werd het lied ‘Lauda Sion Salvatorem' door het volk gezongen op Sacramentsdag. Luther was zeer gehecht aan dit lied omdat het voor hem het bewijs was dat ook in de middeleeuwse kerk het sacrament in ‘beiderlei gestalte' werd gevierd. In 1524 bewerkte Luther dit lied en vereenvoudigde de melodie. Luther verwijderde wel alle teksten die relatie hadden met Sacramentsdag, dit feest stond de reformator net zo tegen als het feest van ‘Maria Boodschap'. Hij nam het lied in 1526 op in zijn ‘Deutsche Messe', aanvankelijk bij de uitdeling van brood en wijn, later als danklied na de communie.
Willem Mudde gaat in het Compendium bij het ‘Liedboek voor de Kerken' bij de bespreking van dit lied (354a en 354b) uitvoerig in op de discussie die gevoerd is in de toenmalige Liedboekcommissie, welke melodievariant uiteindelijk in het gezangboek opgenomen zou moeten worden. Reeds in de 16e eeuw stonden snel twee versies naast elkaar: in ‘Walthers Geistliches Gesangbüchlein' (1524) en in het ‘Gezangboek van Straatsburg (1525). In de versie van 1524 gaat aan het eind van de 2e en 4e regel de melodie weer omhoog, in de versie van 1525 daalt de melodische lijn daarentegen naar de grondtoon. Omdat de 1e en 3e regel ook al hoog eindigen is de tweede variant uit 1525 muzikaal veel sterker. In het ‘Evangelisch Luthers Gezangboek' van 1955 was mede daarom gekozen voor de variant van 1525, dus dalend naar de grondtoon. De Lutheranen schoven pas aan in de ‘Liedboek-Commissie', toen de Hervormde kerkmusici al hadden gekozen voor de versie uit 1524. Hoewel de sterke hymnologische argumenten voor de versie van 1525 duidelijk op tafel lagen wilden de Hervormden hun keuze echter niet heroverwegen. Zelfs deelname van de Lutheranen aan het Liedboek stond even op het spel, totdat er niets anders overbleef dan beide melodieën op te nemen: lied 354a en 354b. In de praktijk heeft de Lutherse versie zich intussen alsnog bewezen en is in het huidige liedboek deze Lutherse variant opgenomen.

Hans Jansen